Nghệ Thuật Điêu Khắc Gỗ DONGYANG

Trung Quốc không chỉ nổi tiếng về các mặt hàng gốm xứ trên toàn thế giới mà Quốc gia này còn được biết đến thông qua bàn tay khéo léo của các nghệ nhân gỗ trong đó nổi bật đó là nghệ thuật điêu khắc gỗ tuyệt đỉnh DongYang.
Nhắc đến nền nghệ thuật điêu khắc gỗ không thể không nhắc tới Trung Quốc. Đã có rất nhiều truyền thuyết cũng như các nghiên cứu khoa học về vấn đề này tại Trung Quốc. Nghệ thuật Điêu khắc gỗ Trung Quốc đã được nghi nhận từ khoảng 7000 năm trước đây trong thời kỳ đồ đá mới. Những mẫu vật điêu khắc gỗ cổ xưa nhất được khai quật tại Trung Quốc gỗm hình gỗ một chú chim tại tỉnh Liêu Ninh và hình gỗ một con cá tại tỉnh Triết Giang.

Nghệ thuật điêu khắc gỗ Trung Quốc được chia thành nhiều loại khác nhau: điêu khắc kiến trúc, điêu khắc nội thất và điêu khắc nghệ thuật. Hoặc có thể được chia theo tính chất gỗ như: điêu khắc trên các loại gỗ cứng, điêu khắc trên các loại gỗ mềm, điêu khắc trên gỗ nhãn, gỗ hoàng dương và gỗ long não. Hoặc có có thể chia theo hình thức hoàn thành sản phẩm như tượng gỗ mạ vàng, tượng gỗ sơn màu và tượng gỗ sử dụng màu tự nhiên của loại gỗ.

Tính tới thời điểm hiện tại nghệ thuật điêu khắc gỗ DongYang được xem là nghệ thật điêu khắc gỗ tuyệt đỉnh nhất được biết đến.

DongYang là một thành phố nằm tại tỉnh Chiết Giang Trung Quốc, gần kề Thượng Hải nối tiếng với nghệ thuật điêu khắc gỗ. Đây là một trong những trung tâm gỗ lớn sản xuất và điêu khắc gỗ từ thời nhà Minh (1368-1644) và nhà Thanh (1644 – 1911) cho tới tận bây giờ. Xuyên suốt tên gọi DongYang là cả một bề dày lịch sử.

Nghệ thuật điêu khắc gỗ Dong Yang đã phát triển đến một mức độ rất cao từ thời nhà Đường (681 – 907) nhưng chỉ thực sự trở nên hưng thịnh trong hai triều đại phong kiến cuối cùng là nhà Minh và nhà Thanh. Các công trình điêu khắc gỗ nghệ thuật vẫn đang được sử dụng rộng rãi tại Trung Quốc như các cung điện hoàng gia ở Bắc Kinh, Thành phố Tô Châu, Hàng Châu và tỉnh An Huy …vua Càn Long thời nhà Thanh là một trong những người yêu thích nghệ thuật điêu khắc gỗ DongYang đã cho hơn 400 nghệ nhân tới trang trí tại cung điện hoàng gia của mình, các kiến trúc và bức họa vẫn còn được lưu giữ khá nguyên vẹn cho tới nay.

Nghệ thuật khắc gỗ Dong Yang được gọi là nghệ thuật khắc gỗ trắng (màu trắng ở đây là màu tự nhiên của gỗ) thuộc vào một trong những mặt hàng thủ công cao cấp hàng đầu tại Trung Quốc. Về khía cạnh kỹ thuật, nghệ thuật khắc gỗ DongYang là kỹ thuật đắp nổi, đa lớp chồng chéo lên nhau theo một quy định về không gian ba chiều và thường mang ý nghĩa giàu hình ảnh minh họa.

Nghệ thuật điêu khắc gỗ DongYang được sử dụng chủ yếu để trang trí nhà cửa và đồ nội thất với miêu tả chủ yếu là thực tế của con ngựa phi nước đại, cây cầu, hoa sen và hình người. Trong đó đề tài được khắc họa nhiều nhất đó là truyền thuyết Thanh xà- Bạch Xà kể về một con rắn màu trắng đã thành tinh trở thành một cô gái xinh đẹp đem lòng yêu chàng học giả Hứa Tiên và bị ngăn cấm bởi nhà sư Pháp Hải. Tuy có nhiều sự hư cấu và thần thánh hóa nhưng ý nghĩa của câu truyện lại nhấn mạnh đến sức mạnh của tình yêu, tình mẫu tử và sự hy sinh và tình đoàn viên.

Hiện tại ở Việt Nam ảnh tiếp thu khá nhiều nền văn hóa điêu khắc gỗ từ Trung Quốc đặc biệt trong trường phái điêu khắc gỗ cứng thường thấy như các pho tượng gỗ Di Lặc, Tượng gỗ Quan Công, Tượng Gỗ Tam Đa, tượng gỗ Quan Âm … mà chúng ta thường thấy nhiều nhất trong các đền chùa hay bàn thờ gia đình hằng ngày. Sự tiếp thu này không khiến chúng ta bị hòa tan mà đây chính là nền tảng phát triển một phong cách điêu khắc gỗ Việt Nam độc đáo.

– Sưu Tầm-